Μαθητές Λυκείου Σχεδιάζουν τους Φιλοσόφους επί το Έργον

"Οι Φιλόσοφοι επί το Έργον": Με τα Μάτια Δεκαπεντάχρονων Μαθητών"

Από την πολύ ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα  http://www.openculture.com/2013/09/10th-graders-draw-pictures-imagining-philosophers-at-work.html

σταχυολογώ και μεταφέρω κάποια σχέδια μαθητών του Λυκείου από την πόλη Madison, πρωτεύουσα της Πολιτείας του Winsconsin  στις ΗΠΑ, για το πώς φαντάζονται τους φιλοσόφους επί το έργον. Οι μαθητές σχεδιαστές δεν είχαν κάποιο μάθημα φιλοσοφίας στο σχολείο, αλλά ο καθηγητής τους τούς ζήτησε να σχεδιάσουν τις ιδέες τους για τους φιλοσόφους. 

Τι πιστεύουν, λοιπόν,  "οι ανυποψίαστοι μαθητές" ότι κάνουν οι φιλόσοφοι κατά τη διάρκεια του έργου τους;

1. 

"Αυτό δεν υπάρχει στ΄ αλήθεια. Πώς γνωρίζω πώς εγώ υπάρχω;"

2. 

"Κατ΄ αρχήν ο Φιλόσοφος, ως γνήσιος επιστήμων, παρατηρεί τον κόσμο γύρω του. Χωρίς τον  κόσμο αυτόν ο φιλόσοφος θα ήταν άπραγος"

3. 

Ως γνήσιος υπαρξιστής ο  Φιλόσοφος είναι Γάλλος και ονομάζεται Jean-Paul (μήπως Sartre;). H Simone (πιθανά) αναφωνεί "Μας τελείωσε το γάλα" και ο Jean-Paul  αυτο-επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι "Η ζωή είναι μάταιη"!.

4. 

"Ζωγράφισα το άτομο (κορίτσι) που κάθεται πίσω μου. Είναι φιλόσοφος. Όλοι είμαστε δυνάμει φιλόσοφοι. Πιθανά είναι δυσκολότερο για κάποιους ανθρώπους να αξιοποιήσουν αυτό το μέρος του εγκεφάλου τους που συνδέεται με την ικανότητα του φιλοσοφείν. Αν όμως προσπαθήσουμε περισσότερο όλοι μπορούμε να γίνουμε μεγάλοι φιλόσοφοι".

Κάποιοι θα πουν πως οι εν λόγω μαθητές δεν μοιάζουν τόσο ανυποψίαστοι. Αυτό, κατά την άποψή μου,   δεν μειώνει το ενδιαφέρον  απέναντι στις σκέψεις και τις ιδέες τους. Είναι οι μαθητές τους, εκεί μακριά στη Νέα Γη, είναι -πιθανά- οι μαθητές μας εδώ στην Ελλάδα. Είναι οι μαθητές του κόσμου, σκεπτόμενοι, προβληματισμένοι, ευρηματικοί. 

Προτείνω, λοιπόν,  στους καθηγητές Λυκείων της χώρας μας και στους καθηγητές Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων μας,  που νοιάζονται, να επαναλάβουν το εγχείρημα και να γνωρίσουν το έμψυχο υλικό τους αναζητώντας τις  ιδέες και αντιλήψεις των μαθητών τους / φοιτητών τους κι αυτό να το κάνουν πριν να τους  γητέψουν και να τους προσαρτήσουν στις τάξεις των σκεπτόμενων!

"Η Αστοχία των Διδακτικών Στόχων" : Στοχασμοί επί Στοχασμών

"Η Αστοχία των Διδακτικών Στόχων" :
Στοχασμοί επί Στοχασμών

To 1924 o Franklin Bobbitt, στο βιβλίο του "Πώς να Διαμορφώνεις ένα Αναλυτικό Πρόγραμμα (ΑΠ)" ("How to Make a Curriculum") εξηγούσε πώς μπορεί να συνθέτει κάποιος τα βασικά στοιχεία του ΑΠ και κυρίως τους "εκπαιδευτικούς στόχους", οι οποίοι, κατά την άποψή του,  εκτείνονται σε 9 μαθησιακές περιοχές και περιλαμβάνουν ένα φάσμα δεξιοτήτων, όπως "Η ικανότητα να χρησιμοποιεί ο μαθητής τη γλώσσα, προκειμένου να επικοινωνεί με επιτυχία στον καθημερινό κοινωνικό βίο του, .... έως την ικανότητα του μαθητή να διασκεδάζει τους φίλους του, καθώς και να απολαμβάνει τα αστεία που προέρχονται από αυτούς" (σ. 11-24). Ο Bobbitt επέμενε στη σημασία της σύνθεσης απολύτως ξεκάθαρων και σαφώς διατυπωμένων στόχων. Το ίδιο και ο Ralph Tyler (1949), ο οποίος κατά τη δεκαετία του 1950 επανέφερε το ζήτημα της σημασίας διατύπωσης απολύτως σαφών διδακτικών στόχων κατά τη διαδικασία ανάπτυξης ΑΠ. Όμως, παράλληλα, ο Tyler αναγνώρισε ότι το πλήθος και η πολυπλοκότητα των στόχων μπορεί να τους καταστήσουν ανενεργούς και άχρηστους: "Οι στόχοι εκφράζουν γενικές αναπτυξιακές ενέργειες /πράξεις (general modes of reaction), παρά συγκεκριμένες συνήθειες / τάσεις  (specific habits) που πρέπει να αποκτήσει κάποιος. Παρ΄ όλα αυτά, ο ειδικός επί του ΑΠ πρέπει να διαμορφώσει (ΣτΜ: Μάλλον ο όρος "υιοθετήσει" ταιριάζει καλύτερα εδώ, αν και στο πρωτότυπο χρησιμοποιείται η λέξη "formulate") μια θεωρία μάθησης, την οποία να εμπιστεύεται  και να τη χρησιμοποιήσει ως βάση για να αξιολογήσει και να ελέγξει κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί του στόχοι είναι συνεπείς προς τη θεωρία μάθησης που ασπάζεται"(σ.43).
Έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας μετά "τα τότε επαναστατικά κείμενα" των Bobbitt και Tyler. Στις μέρες μας, διεθνώς, δεν νοείται ΑΠ χωρίς ρητά και με σαφήνεια διατυπωμένους εκπαιδευτικούς στόχους. 
Και στη χώρα μας ζούμε την απόλυτη κυριαρχία των στόχων, των σχεδιασμών, των σχεδίων μαθήματος.
Μου τυχαίνει, λόγω ειδικότητος και προσωπικού ενδιαφέροντος, να μπαίνω σε σχολικές τάξεις, να παρακολουθώ μαθήματα, να ρωτώ για τους στόχους τον διδάσκοντα και να διαπιστώνω ότι οι καλές - και με σαφήνεια διατυπωμένες- καλές προθέσεις του κάποιες φορές δεν μεταφράζονται σε ανάλογες διδακτικές και μαθησιακές ενέργειες. Μου έχει τύχει επίσης, να ακούω σε επιμορφωτικά σεμινάρια για "υψηλούς" και "χαμηλούς" στόχους, για "καλούς" και "κακούς" ή για την απόλυτη ταξινομία του Bloom του 1956 ή την πιο πρόσφατη την αναθεωρημένη του.
Και ανακύπτει το καυτό ερώτημα:
Ποιος εκπαιδευτικός θα γράψει και θα υλοποιήσει κατεβατά και λίστες στόχων για: τη μάθηση, την ομαδο-συνεργατική διδασκαλία, την κριτική  σκέψη, τη διαφοροποίηση μεταξύ των μαθητών, τις ειδικές ανάγκες, τους αλλόγλωσσους μαθητές, την καινοτομία, κτλ; Κάτι ανάλογο αναρωτιόταν εδώ και 40 χρόνια ο Eisner (1967, 251). Ένα τέτοιο άστοχο, αστόχαστο, πλουραλιστικό - απαιτητικό σκεπτικό καταβαράθρωσε την Προοδευτική Παιδαγωγική στα τέλη της δεκαετίας του 1930, μας λέει (Eisner, 1967, 252).

Ας σκεφτούμε λοιπόν:
- Υπάρχουν καλοί και κακοί στόχοι; Κατά την άποψή μου, μπορεί να έχουμε στόχους καλο-  ή κακο- διατυπωμένους. Μπορεί να έχουμε σαφείς ή πιο γενικόλογους, άρα μη λειτουργικούς. Μπορεί να έχουμε και στόχους άστοχους, δηλαδή εκτός θέματος και εκτός θεωρίας μάθησης.
-Υπάρχουν υψηλοί και χαμηλοί στόχοι; Αν ναι, με ποιο κριτήριο κρίνονται ως τέτοιοι; Ή μήπως είναι χαμηλός ο στόχος που ορίζει τη εκμάθηση επιτέλεσης βασικών πράξεων στα Μαθηματικά ή τη γνώση βασικών τύπων στη Φυσική;  Άραγε, μπορεί ένας μαθητής να αναπτύξει κριτική σκέψη, αν και εφόσον δεν κατέχει βασικές γνώσεις σε ένα γνωστικό αντικείμενο;  
- Τους διδακτικούς στόχους πρέπει, κατ΄ αρχήν,  να τους κατανοεί και να τους δημιουργεί ο ίδιος ο εκπαιδευτικός, με βάση τη θεωρία μάθησης που ασπάζεται και τους στόχους του επίσημου ΑΠ. Αυτή την κατεύθυνση έχουν τα νέα προγράμματα σπουδών (βλ. http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php).
-Οι στόχοι  πρέπει να εναρμονίζονται με το γνωστικό αντικείμενο, τους μαθητές μας και τις ανάγκες τους και, βέβαια, να λαμβάνουν  - οπωσδήποτε- υπόψη τους την ανελαστική  μεταβλητή του σχολικού συστήματος, που είναι Ο ΧΡΟΝΟΣ. -Σε μια ωριαία διδασκαλία δεν είναι ούτε παιδαγωγικό ούτε εφικτό να αποβλέπει ο διδάσκων σε πλήθος στόχων. Μέχρι 2 το πολύ 3 στόχοι είναι υπεραρκετοί, δεδομένου ότι κάθε στόχος μπορεί να υλοποιείται μέσα από  2 ή 3 δραστηριότητες.

- Αυτές τις αποφάσεις τις λαμβάνει ο εκπαιδευτικός κοιτάζοντας κατάματα: μαθητές, πρόγραμμα, ρολόι.

-Η αστοχία των διδακτικών στόχων, τελικά, δεν αφορά τους ίδιους τους στόχους, αλλά ανθρώπινες αστοχίες και παρεξηγημένες θεωρίες.

Πηγές:
-Bobbitt, F. (1924) How to Make a Curriculum. Boston: Houghton Mifflin. 
-Eisner, E. (1967) Educational Objectives: Help or Hindrance? School Review,75(3): 250-260.The University of Chicago Press.
-Tyler, R. (1949) Basic Principles of Curriculum and Instruction. Chicago: The University of Chicago Press.

ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT WORK), ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ (INQUIRY-BASED LEARNING), ΦΑΚΕΛΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΑΘΗΤΗ ΚΑΙ ΡΟΥΜΠΙΚΕΣ (PORTFOLIO & RUBRICS), ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (DIFFERENTIATED LEARNING)

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΤΟΜΕΙΣ: 

1. ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT WORK), 

2. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ (INQUIRY-BASED LEARNING), 

3. ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΑΘΗΤΗ ΓΙΑ ΑΥΤΟ- ΚΑΙ ΕΤΕΡΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (PORTFOLIO ASSESSMENT) 

4. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ  (DIFFERENTIATED INSTRUCTION) (σύντομα προς δημοσίευση)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

"Αναλυτικό Πρόγραμμα και

 Σχολικά Εγχειρίδια"

Και τα δύο πεδία συνθέτουν τη ραχοκοκκαλιά της εφαρμοσμένης παιδαγωγικής στη χώρα μας. 

Σε πρόσφατο επιμορφωτικό σεμινάριο, που οργανώνει το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης  (ΙΝΕΠ)του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (ΕΚΔΔΑ) προς Σχολικούς Συμβούλους και Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, μας δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσουμε τα θέματα που αναλύονται στο επιμορφωτικό υλικό που ακολουθεί.

Το υλικό μας αφορά σε μία θεματική ενότητα. Υπάρχουν πολλές άλλες ενδιαφέρουσες θεματικές. Για περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του ΙΝΕΠ/ ΕΚΔΔΑ. 

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΑΓΩΓΕΣ

EDCANVAS Για τη Δημιουργία Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού (ΕΥΚΟΛΑ & ΓΡΗΓΟΡΑ)

Edcanvas!

Το edcanvas είναι μια πλατφόρμα για να κατασκευάζετε εύκολα λειτουργικό και 

ελκυστικό εκπαιδευτικό υλικό.

Δείτε την πρότασή μου για τη διδασκαλία της Παραγράφου. Την έχω χρησιμοποιήσει εγώ κι άλλοι συνάδελφοι με πολύ καλά αποτελέσματα από τη Β΄ Δημοτικού.

http://www.edcanvas.com/lessons/ljcWeExOIxL0kg

Καλή και Δημιουργική Συνέχεια!