Βιβλίο σε Έκδοση 2011 Εκδόσεις Γρηγόρη

ΝΕΟ!

Εκδόθηκε

Αλεξάνδρα Χ. Κουλουμπαρίτση (2011) Αναλυτικό Πρόγραμμα και Διδακτικός Σχεδιασμός: Παραδείγματα από Εφαμογές στην Τάξη. Αθήνα: Γρηγόρης

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Κεφάλαιο 1^ο: Αναλυτικό Πρόγραμμα   

·         Αναλυτικό Πρόγραμμα: τέσσερις θεωρητικές σχολές

i)        Η Σχολή της τεχνικής ή συστημικής κατεύθυνσης

ii)  Η ανάπτυξη του Αναλυτικού Προγράμματος κατά τη  Hilda Taba – Μια ενδιάμεση προσέγγιση

·        iii)  Το μοντέλο ανάλυσης αναγκών

·         Επίπεδα ερμηνείας και διαφορετικές όψεις του Αναλυτικού Προγράμματος

iv)    Η Σχολή της κριτικής κατεύθυνσης: Οι αναθεωριστές / αναδομιστές

·         Συστημική προσέγγιση ή κριτική σχολή;

·         Επίπεδα ανάπτυξης του Αναλυτικού Προγράμματος

·         Το Αναλυτικό Πρόγραμμα στην Ελλάδα

i)        Πρόγραμμα Σπουδών ή Αναλυτικό Πρόγραμμα;

ii)      Η εφαρμογή της διαθεματικότητας στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών

Κεφάλαιο 2^ο: Διδακτικός Σχεδιασμός

·       Τι είναι ο Διδακτικός Σχεδιασμός;

·       Η Διδακτική Καθοδήγηση

·       Ο Διδακτικός Σχεδιασμός και ο εκπαιδευτικός της τάξης

·       Τρία Μοντέλα Διδακτικού Σχεδιασμού για τη μάθηση και την κατανόηση

i)        Κατανόηση μέσω αντίστροφου σχεδιασμού

ii)      Ο καθολικός σχεδιασμός για τη μάθηση

iii)    Η μάθηση μέσω σχεδιασμού

·         Ποιο από τα τρία μοντέλα;

Κεφάλαιο 3^ο: Πολυδύναμο Αναλυτικό Πρόγραμμα. Η Συστημική προσέγγιση στην ανάπτυξη του Αναλυτικού Προγράμματος

·         Διαφορετικότητα

·         Συστημική προσέγγιση και Πολυδύναμο Αναλυτικό Πρόγραμμα

·         Παράδειγμα από τη σχολική πραγματικότητα

Κεφάλαιο 4^ο: Πολυγραμματισμοί στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Όταν το Αναλυτικό Πρόγραμμα γίνεται σχολικό βιβλίο

·         Σύντομη ιστορική αναδρομή. Η Μελέτη Περιβάλλοντος 20 χρόνια πριν

·         Η Μελέτη Περιβάλλοντος σήμερα – 20 χρόνια μετά

o   Η υβριδική φύση του μαθήματος

o   Η οργάνωση του περιεχομένου της Μελέτης Περιβάλλοντος

·         Αρχές οργάνωσης του Αναλυτικού Προγράμματος της Μελέτης Περιβάλλοντος

o   Η μεταφορά της θεωρίας των πολυγγραμματισμών στη Μελέτη Περιβάλλοντος

o   Πολυγγραμματισμοί στη Μελέτη Περιβάλλοντος: γλωσσικός εγγραμματισμός, επιστημονικός εγγραμματισμός, κριτικός εγγραμματισμός, κοινωνικός εγγραμματισμός

Κεφάλαιο 5^ο: Ενεργός Πολιτειότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη: Οριζόντιοι στόχοι στο ελληνικό Αναλυτικό Πρόγραμμα

Active Citizenship Education and Sustainable Development as Pedagogical Aims in the Greek Primary School Curriculum

Κεφάλαιο 6^ο: Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών στην Πολιτειότητα και την Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ανάπτυξη Επιμορφωτικού Προγράμματος υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Θέμα: «Ενίσχυση της ενεργούς μαθητικής συμμετοχής μέσα από τις σχολικές κοινότητες». Στα αγγλικά: «How can we build democratic communities in schools?”

Κεφάλαιο 7^ο: Σχεδιασμός και εφαρμογή ομαδοσυνεργατικού μαθησιακού περιβάλλοντος στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο

Κεφάλαιο 8^ο: Σχεδιασμός Αναλυτικού Προγράμματος για τις Κοινωνικές Επιστήμες στο πλαίσιο του «Νέου Σχολείου» : Εννοιοκεντρική Προσέγγιση

·         Χαρακτηριστικά του Αναλυτικού Προγράμματος του «Νέου Σχολείου»

·         Αρχές οργάνωσης του Αναλυτικού Προγράμματος

·         Εννοιοκεντρική οργάνωση του περιεχομένου

o   Η δομή της γνώσης

o   Θεωρητικές παραδοχές στη Μελέτη Περιβάλλοντος και στην Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

o   Η θεμελιώδης έννοια του ενεργού και υπεύθυνου πολίτη

o   Καθορισμός διαθεματικών στοιχείων

o   Παιδαγωγικό πλαίσιο

Κεφάλαιο 9^ο : Σχεδιασμός προγράμματος Γλωσσικού Εγγραμματισμού (σε συνεργασία με τον Η.Γ. Ματσαγγούρα)

·         Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τον Γλωσσικό Εγγραμματισμό: Η Γραμματική του νοήματος και το νόημα της Γραμματικής

·         Από τη φυσική γλώσσα στη γλώσσα της επιστήμης

·         Το τριεπίπεδο πρόγραμμα Γλωσσικού Εγγραμματισμού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: α. μαθαίνω τη γλώσσα, β. μαθαίνω με τη γλώσσα, γ. απολαμβάνω τη γλώσσα

·         Αναπτυξιακό συνεχές του γλωσσικού εγγραμματισμού

·         Παραδείγματα εφαρμογής στους κειμενικούς τύπους της Ιστορίας

·         Κοινωνιογνωστική προσέγγιση παραγωγής κειμενικού λόγου  

Κεφάλαιο 10^ο: Σχεδιασμός και πιλοτική εφαρμογή Ερευνητικών Σχεδίων Εργασίας στην Ευέλικτη Ζώνη

·         Εκπαιδευτική αλλαγή

·         Μεθοδολογία έρευνας

·         Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

·         Ερευνητικά σχέδια εργασίας: Μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην Ευέλικτη Ζώνη

·         Η αξιολόγηση της ερευνητικής παρέμβασης

·         Ευρήματα

·         Ευέλικτη Ζώνη: Η δυναμική μιας «αθόρυβης» μεταρρύθμισης

           

Σχέδιο μαθήματος ή Σχέδιο εργασίας;

Ενώ τα δομικά τους στοιχεία είναι σχεδόν ταυτόσημα, το σχέδιο μαθήματος έχει άλλο περιεχόμενο και στόχευση από το σχέδιο εργασίας.

Ο όρος "σχέδιο μαθήματος ή σχέδιο διδασκαλίας" (lesson plan)  ήρθε να αντικαταστήσει τον παλαιότερο όρο "πορεία διδασκαλίας" και να υπογραμμίσει ότι η οργάνωση και ο προγραμματισμός της διδασκαλίας είναι μια οντότητα που συντίθεται από στοιχεία που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με συστημική δυναμική. Το σχέδιο μαθήματος δεν είναι απλά μια γραμμική πορεία από το σημείο Α  στο σημείο Β. Είναι ένα αρχέτυπο σχέδιο κατά τη διδασκαλία ενός γνωστικού αντικειμένου που περιλαμβάνει πέντε κυρίως τομείς. Συγκεκριμένα:

1.  Το περιεχόμενο της διδασκαλίας: Τίτλος - θεματικές ενότητες - ουσιώδεις γνώσεις - έννοιες - απαιτήσεις που προβάλει το εν λόγω περιεχόμενο. Το περιεχόμενο συναρτάται με το γνωστικό αντικείμενο και τη φύση του.
2. Η ομάδα στόχος (target group) και τα χαρακτηριστικά της: Αναπτυξιακό στάδιο (συναισθηματική και γνωσιακή ετοιμότητα), ανάγκες, διαφέροντα, κίνητρα για μάθηση, τρόποι μάθησης
3. Η παιδαγωγική αξιοποίηση του περιεχομένου: Προσδιορισμός (ποικιλίας) στόχων, μεθόδων διδασκαλίας, δραστηριοτήτων και διδακτικών μέσων (φύλλα εργασίας, Ο/Α μέσα, σχέδια εργασίας, κτλ) που συναρτώναι με τους στόχους.
4. Η αξιολόγηση σε δύο επίπεδα: Σε επίπεδο διδασκαλίας και σε επίπεδο μάθησης, δηλαδή επιδιώκεται απάντηση σε ερωτήματα όπως: "Πώς πήγε η διδσκαλία;" "Έμαθε ο μαθητής;"
5. Συνθήκες διδασκαλίας και περιορισμοί: διαθέσιμος χρόνος, χώρος, πόροι

 βλ. και Εκπαιδευτική Τεχνολογία

Σχέδιο εργασίας (project work): εξειδικευμένο οργανωμένο πρόγραμμα που παρακολουθεί τη δομή του σχέδιου μαθήματος και στηρίζεται σε συμμετοχικές ερευνητικές μεθόδους μάθησης.

Βλ. Κουλουμπαρίτση, Α.Χ., Μουρατιάν, Ζ.  και ομάδα εκπαιδευτικών "Σχέδια Εργασίας στην τάξη και στην πράξη" Αθήνα: Πατάκης
 

Το Διδακτικό Σενάριο αξιοποιεί την περιγραφή ενός ρεαλιστικού πλαισίου σχολικής τάξης για να εξηγήσει τις διδακτικές επιλογές και την περίσταση μάθησης. Είναι κάτι σαν  "Μελέτη Περίπτωσης"

NEO!

Βιβλίο υπό έκδοση:

Κουλουμπαρίτση Αλεξάνδρα

Αναλυτικό Πρόγραμμα και Διδακτικός Σχεδιασμός:

Θεωρητικές Αναζητήσεις και Παραδείγματα Εφαρμογών από το Σχολείο. 

Αθήνα: Γρηγόρης