Σάββατο 4 Ιουνίου 2011

Σχέδιο μαθήματος ή Σχέδιο εργασίας;

Ενώ τα δομικά τους στοιχεία είναι σχεδόν ταυτόσημα, το σχέδιο μαθήματος έχει άλλο περιεχόμενο και στόχευση από το σχέδιο εργασίας.

Ο όρος "σχέδιο μαθήματος ή σχέδιο διδασκαλίας" (lesson plan)  ήρθε να αντικαταστήσει τον παλαιότερο όρο "πορεία διδασκαλίας" και να υπογραμμίσει ότι η οργάνωση και ο προγραμματισμός της διδασκαλίας είναι μια οντότητα που συντίθεται από στοιχεία που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με συστημική δυναμική. Το σχέδιο μαθήματος δεν είναι απλά μια γραμμική πορεία από το σημείο Α  στο σημείο Β. Είναι ένα αρχέτυπο σχέδιο κατά τη διδασκαλία ενός γνωστικού αντικειμένου που περιλαμβάνει πέντε κυρίως τομείς. Συγκεκριμένα:

  1.  Το περιεχόμενο της διδασκαλίας: Τίτλος - θεματικές ενότητες - ουσιώδεις γνώσεις - έννοιες - απαιτήσεις που προβάλει το εν λόγω περιεχόμενο. Το περιεχόμενο συναρτάται με το γνωστικό αντικείμενο και τη φύση του.
  2. Η ομάδα στόχος (target group) και τα χαρακτηριστικά της: Αναπτυξιακό στάδιο (συναισθηματική και γνωσιακή ετοιμότητα), ανάγκες, διαφέροντα, κίνητρα για μάθηση, τρόποι μάθησης
  3. Η παιδαγωγική αξιοποίηση του περιεχομένου: Προσδιορισμός (ποικιλίας) στόχων, μεθόδων διδασκαλίας, δραστηριοτήτων και διδακτικών μέσων (φύλλα εργασίας, Ο/Α μέσα, σχέδια εργασίας, κτλ) που συναρτώναι με τους στόχους.
  4. Η αξιολόγηση σε δύο επίπεδα: Σε επίπεδο διδασκαλίας και σε επίπεδο μάθησης, δηλαδή επιδιώκεται απάντηση σε ερωτήματα όπως: "Πώς πήγε η διδσκαλία;" "Έμαθε ο μαθητής;"
  5. Συνθήκες διδασκαλίας και περιορισμοί: διαθέσιμος χρόνος, χώρος, πόροι
 βλ. και Εκπαιδευτική Τεχνολογία

Σχέδιο εργασίας (project work): εξειδικευμένο οργανωμένο πρόγραμμα που παρακολουθεί τη δομή του σχέδιου μαθήματος και στηρίζεται σε συμμετοχικές ερευνητικές μεθόδους μάθησης.

Βλ. Κουλουμπαρίτση, Α.Χ., Μουρατιάν, Ζ.  και ομάδα εκπαιδευτικών "Σχέδια Εργασίας στην τάξη και στην πράξη" Αθήνα: Πατάκης
 
Το Διδακτικό Σενάριο αξιοποιεί την περιγραφή ενός ρεαλιστικού πλαισίου σχολικής τάξης για να εξηγήσει τις διδακτικές επιλογές και την περίσταση μάθησης. Είναι κάτι σαν  "Μελέτη Περίπτωσης"