Βασικός στόχος της Ερευνητικής Εργασίας είναι: κάθε μαθητής να βιώσει σε συνεργασία με τους συμμαθητές του τη διαδικασία έρευνας και την εις βάθος μελέτη ενός θέματος και να μπορέσει να την αποτυπώσει στη Γραπτή Έκθεση, η οποία προκύπτει από την ατομική του συμβολή και την επιμέρους Συλλογική Εργασία.
Εργασία σε Ομάδες και η Μεθοδολογία Έρευνας είναι οι δύο παιδαγωγικοί πόλοι της Ερευνητικής εργασίας. Στη ουσία, όσο ασχολούνται οι μαθητές με τις ΕΕ τόσο αποκτούν δεξιότητες που εμπίπτουν στο πεδίο "Μαθαίνω πώς να μαθαίνω". Τι μπορεί να σημαίνει αυτό στην πράξη; Σημαίνει ότι συνειδητά:
(α) οργανώνονται και εργάζονται στον τομέα της επικοινωνίας και συνεργασίας και
(β) αποκτούν δεξιότητες κριτικής διερεύνησης, που σημαίνει μάθηση διαδικασιών, απόκτηση δεξιοτήτων κριτικής σκέψης και μεταγνώσης σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η ικανότητα θεωρητικής ανασκόπησης, η διεξαγωγή διαδικασιών έρευνας και η αποτύπωση όλων σε ένα συλλογικό έργο που είναι η Συλλογική Γραπτή Έκθεση. Θα παρουσιάσω εν συντομία: α) κάποιες πρακτικές συμβουλές για την οργάνωση των μαθητικών ομάδων και (σε επόμενη ανάρτηση), β) τη σύνθεση της Συλλογικής Γραπτής Έκθεσης.
Α΄ Μέρος: Οργάνωση των Μαθητικών Ομάδων
Τον πρώτο καιρό, που έρχονται οι μαθητές στο Λύκειο, ούτε εμείς τους γνωρίζουμε ούτε κι εκείνοι είναι σίγουρο ότι γνωρίζονται, αφού τα Τμήματα Ενδιαφέροντος δημιουργούνται από διαφορετικά τμήματα της εν λόγω τάξης. Πώς θα τους μάθουμε, πώς θα καταλάβουμε την πιο λειτουργική ομαδοποίησή τους;
1. Ένας τρόπος είναι να τους ρωτήσουμε μέσα από ένα απλό και διασκεδαστικό ερωτηματολόγιο, αφού πρώτα έχουν την ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους για 1-2 τρίωρα. Για παράδειγμα, μπορούμε να τους ρωτήσουμε:
«Αν έπρεπε να φύγεις για διαστημική αποστολή για έναν ολόκληρο χρόνο και σου ζητούσαν να διαλέξεις τρεις συνεπιβάτες (άντρες ή γυναίκες), ποιους θα διάλεγες (με σειρά προτεραιότητας);»
2. Αυτο-προσδιορισμός των κλίσεων – ικανοτήτων (Α): Αν θέλουμε να επισπεύσουμε τη γνωριμία μεταξύ των μαθητών, τους βοηθάμε με στοχευμένες δραστηριότητες. Εδώ δίνουμε κάποιες ιδέες. Μοιράζουμε στους μαθητές ένα λευκό χαρτί χωρισμένο σε τέσσερα μέρη. Ζητάμε από τους μαθητές να αυτο-παρουσιαστούν γράφοντας στο πάνω αριστερό ορθογώνιο το όνομά τους , στο δεξί πάνω την αγαπημένη τους απασχόληση, στο τρίτο αριστερά να περιγράψουν μια δεξιότητα στην οποία τα καταφέρνουν πραγματικά πολύ καλά και στο τελευταίο ορθογώνιο να γράψουν κάτι το οποίο πραγματικά αντιπαθούν πολύ (ασχολία, δραστηριότητα σχολική ή εξωσχολική). Στη συνέχεια, αφήνουν το χαρτί ανοικτό στο θρανίο τους και περιφέρονται στην τάξη για να δουν και τα χαρτιά των άλλων μελών του Τμήματος Ενδιαφέροντος και να εντοπίσουν εκείνους με τους οποίους ταιριάζουν.
3. Αυτο-προσδιορισμός των κλίσεων – ικανοτήτων (Β): Μοιράζουμε στα ζευγάρια των μαθητών από ένα φύλλο με μια αγγελία εργασίας και τους ζητούμε να απαντήσουν γραπτά και ατομικά στην αγγελία.
Τους εξηγούμε ότι η απάντησή τους πρέπει να αποσταλεί σε μορφή επιστολής, π.χ. «Κύριε Διευθυντά, ονομάζομαι ΚΠ και σας γράφω επειδή με ενδιαφέρει η εργασία που προσφέρετε. Γενικώς, μου αρέσει πολύ η επικοινωνία με τον κόσμο και είμαι πολύ ικανός /ικανή ……..»
